علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، چهارشنبه، ۱۹ دی، در دیدار با محمد شياع السودانی نخست‌وزیر عراق با ادعای اینکه آمریکا در تلاش است تا حضور خود در عراق را گسترش دهد خواستار تقویت گروه‌های شبه‌نظامی موسوم به «حشد شعبی» شد.
خامنه‌ای در این دیدار گفت: «حشد شعبی یکی از مؤلفه‌های مهم قدرت در عراق است که باید در جهت حفظ و تقویت بیش از پیش آن اهتمام داشت.»
همزمان با طرح لزوم خلع سلاح حشدشعبی در عراق به ویژه پس از شکست گروه‌های نیابتی تحت حمایت جمهوری اسلامی در لبنان و سوریه، پایگاه اطلاع رسانی علی خامنه‌ای به نقل از نخست وزیر عراق نیز روایت کرد: «حشدشعبی یکی از مؤلفه‌های قدرت در عراق است.»
رهبر جمهوری اسلامی در ادامه این دیدار، خواستار مقابله عراق با حضور نیروهای آمریکایی در عراق شد و ادعا کرد که آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای گسترش و تثبیت حضور خود در عراق است.
خامنه‌ای در مورد تحولات سوریه نیز گفت: «نقش دولت‌های بیگانه در این قضایا کاملاً مشهود است.»
سایت رسمی خامنه‌ای همچنین به نقل از نخست وزیر عراق نوشت: «موضع عراق همواره حمایت از اراده مردم سوریه و حفظ استقلال و تمامیت ارضی این کشور و تشکیل حکومتی فراگیر بوده است.»
علی خامنه‌ای در حالی بر حفظ و تقویت حشد الشعبی تاکید کرده که گزارش‌های پیش از این دیدار حاکی از آن بود که هدف از سفر نخست‌وزیر عراق به تهران بررسی «نحوه انحلال و ادغام برخی گروه‌های مسلح در چارچوب سازمان حشد الشعبی» بوده است.
هفته گذشته گزارش‌هایی منتشر شد که بر اساس آنها، دونالد ترامپ رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، پیامی ویژه برای نخست‌وزیر عراق فرستاده و در آن بر ضرورت محدود کردن نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی و عدم مداخله در امور داخلی سوریه پس از سرنگونی حکومت بشار اسد تاکید شده بود.
درخواست برای تقویت نیروهای حشد الشعبی از سوی خامنه‌ای در شرایطی مطرح شده که محور موسوم به «محور مقاومت» به دلیل سرنگونی حکومت اسد و از بین رفتن دبیرکل و فرماندهان ارشد حزب‌الله لبنان، شدیدا تضعیف شده است.
حشدالشعبی جزو نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه محسوب می‌شود که هنوز مانند دیگر گروه‌های نیابتی متحمل ضربات سنگین نشده است. جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر هزینه‌های فراوانی را صرف تقویت این نیرو کرده است.
در مردادماه امسال، محمد مقیمی، رییس دانشگاه تهران، از افزایش پذیرش بدون کنکور اعضای الحشد الشعبی، نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق خبر داد و گفت این افراد در این دانشگاه آموزش نظامی نمی‌بینند و در زمینه مدیریت تحصیل می‌کنند.
خامنه‌ای در دیدار با نخست‌وزیر عراق این ادعا را مطرح کرد که «قرائن و شواهد حاکی از تلاش آمریکایی‌ها برای تثبیت و گسترش حضور خود در عراق است.»
او جزئیاتی از این «قرائن و شواهد» ارائه نکرد، اما جمهوری اسلامی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی بارها خواستار خروج آمریکا از منطقه شده است.
خامنه‌ای همچنین بار دیگر بدون ذکر نام کشور خاصی، گفت که در سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه «نقش دولت‌های بیگانه در این قضایا کاملاً مشهود است.»
پس از سقوط حکومت اسد، گزارش‌های مختلفی درباره تلاش آمریکا برای محدود کردن نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در عراق منتشر شده است.
در جریان سقوط حکومت اسد، حشد شعبی اعلام کرد نیروهایش در سوریه مستقر نیستند و تنها در صورت دریافت دستور از نخست‌وزیر عراق وارد درگیری‌های سوریه خواهند شد.
ابو محمد الجولانی، رهبر گروه تحریر شام در یک بیانیه‌ای ویدیویی که روز پنجشنبه منتشر شد، از محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، خواست مانع دخالت نیروهای این کشور در درگیری‌های سوریه شود. او گفت درگیری‌های سوریه به عراق گسترش نخواهد یافت و تاکید کرد گروه‌های مسلح مخالف دولت اسد، خواستار روابط راهبردی اقتصادی و سیاسی با بغداد پس از سرنگونی رژیم فعلی سوریه هستند.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور اسلام، نیز ظهر روز چهارشنبه در نشست مطبوعاتی مشترک با محمد شیاع سودانی، نخست وزیر عراق که به تهران سفر کرده، خروج اسرائیل از «مناطق اشغالی در سوریه» را یکی از دغدغه‌های مشترک ایران و عراق عنوان کرد.
پزشکیان گفت: «ثبات و آرامش در سوریه، حفظ تمامیت ارضی سوریه، مقابله با فعالیت‌های گروه‌های تروریستی، ضرورت خروج رژیم اسرائیل از مناطق اشغالی و توجه به احساسات مذهبی به ویژه در موضوع بقاع و اماکن متبرک شیعیان از جمله این دغدغه‌ها بود.»
رئیس جمهور اسلامی همچنین از ادامه رایزنی‌های صورت گرفته در مورد برنامه جامع همکاری اقتصادی دو کشور و اجرای کامل توافق امنیتی خبر داد و گفت: «تسریع در تکمیل پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره، … توسعه مناسبات در زمینه‌های گمرکی، حضور شرکت‌های ایرانی و عراقی در پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری، تسهیل حمل و نقل جاده‌ای و افزایش حجم ترانزیت کالا و مسافر، تقویت بازارچه‌های مرزی، حل مشکلات مرتبط با فعالیت بخش‌های خصوصی، تامین مشترک نیازهای متقابل بخش‌های دیگر از گفتگوها با آقای سودانی و هیئت بلندپایه همراه بود که امیدواریم با تلاش طرفین نتایج آن را در توسعه و گسترش و حجم تجارت دو کشور شاهد باشیم.»
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا نیز به نقل از نخست وزیر عراق نوشت که آقای سودانی نیز بر عزم کشورش برای اجرایی کردن توافقات و برنامه‌های همکاری دو کشور در پروژه‌های ریلی و جاده‌ای، احداث شهرک اقتصادی مشترک در مناطق مرزی دو کشور و همچنین پروژه‌های گازی و برقی تاکید کرد و گفت: «ما همچنین علاقمند به مشارکت شرکت‌های ایرانی در اجرای پروژه‌های زیرساختی عراق هستیم.»
السودانی چهارشنبه ۱۹ دی در نشست مطبوعاتی مشترک با مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، گفت: «ما مشتاقیم به درگیری‌هایی که به امنیت منطقه آسیب می‌زند، کشیده نشویم.»
او همچنین از «آمادگی عراق برای همکاری با تمامی طرف‌ها در سوریه» خبر داد و بر حمایت از انتقال مسالمت‌آمیز دولت در این کشور تاکید کرد.
به گفته السودانی، بغداد از راه‌حلی که تمامی گروه‌ها و قومیت‌های سوریه در آن حضور داشته باشند، حمایت می‌کند.
مسعود پزشکیان رئیس جمهور اسلامی ایران، ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ در نخستین سفر خارجی خود به عراق سفر کرده بود. تعیین تکلیف بدهی‌های عراق در قبال واردات گاز و برق از ایران و نیز رفع نگرانی‌های تهران در مورد فعالیت شبه‌نظامیان کُرد مخالف جمهوری اسلامی در مناطق مرزی دو کشور از جمله دغدغه‌های مطرح شده در این سفر بود ولی در میان خبرهای منتشر شده از محتوای مذاکرات سران دو کشور در جریان سفر آقای سودانی به تهران در مورد اقدام‌های عملی عراق در زمینه رفع دغدغه‌های مطرح شده در سفر آقای پزشکیان به عراق جزئیاتی وجود نداشت.
