تبلیغات نامزدهای انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری اسلامی برای چهارمین روز جریان داشت و برخی از نامزدها که سابقه امنیتی دارند وعده برداشتن فیلترینگ اینترنت و دادن آزادیهای مدنی و رفاه اقتصادی را دادند.
مصطفی پورمحمدی، تنها نامزد روحانی این دوره از انتخابات ریاستجمهوری، روز پنجشنبه ۲۴ خرداد گفت که تلاش میکند «در کوتاهترین مدت به موضوع ویپیانها و فیلترینگ» خاتمه دهد.
او افزود: «در حوزه اجتماعی، اینترنت موضوعی جدی برای من است. امروز اینترنت مانند آب است برای زندگی» و «این فیلترینگ در شأن این مردم بزرگ نیست، در انتخاب وزیر ارتباطات بسیار با دقت و وسواس عمل خواهم کرد».
کاربران رسانههای اجتماعی در واکنش به این وعده پورمحمدی نیز کارزارهای انتخاباتی حسن روحانی و ابراهیم رئیسی را یادآور شدند. روحانی در کارزارهای انتخاباتیاش گفته بود که وزیر ارتباطات دولتش دست روی دکمه فیلترینگ نمیگذارد، با این حال تلگرام در دولت روحانی فیلتر شد.
ابراهیم رئیسی هم در کارزارهای انتخاباتیاش ادعا کرد برنامهای برای فیلتر اینستاگرام ندارد، اما در شورای عالی فضای مجازی با فیلتر اینستاگرام و دیگر پلتفرمهای پرکاربرد موافقت کرد.
ایران از جمله کشورهایی است که شدیدترین محدودیتها را در زمینه دسترسی به اینترنت اعمال میکند و بسیاری از وبسایتها، پیامرسانها و شبکههای اجتماعی را فیلتر کرده است.
گزارش یک پلتفرم تبلیغات آنلاین در ایران در شهریور پارسال نشان میداد که ۸۰ درصد کاربران داخل کشور در سال ۱۴۰۱ که نیمۀ دوم آن مصادف با اعتراضات سراسری بود، برای ورود به شبکههای اجتماعی از فیلترشکن/ویپیان استفاده کردند.
این وعده پورمحمدی در شرایطی است که عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در سال ۱۴۰۱ در کامنتهای صفحه اینستاگرامش در پاسخ به یکی از کاربران درباره فیلتربودن سایت «توییچ» (که سایتی مخصوص گیمرها است) نوشت: «فیلتر شدن یا برداشتن فیلتر جزو اختیارات وزارتخانه نیست. در خصوص توییچ هم همینطور».
خود آقای پورمحمدی هم در سال ۱۳۹۴ در این زمینه گفته بود: «خود کاربران هم باید تلاش کنند فضای مجازی را فضایی اجتماعی تلقی و آداب و حریم این فضا را رعایت کنند و آن را مخدوش نکنند».
او غیرمستقیم فیلترینگ را تایید کرده و افزوده بود: «همچنانکه بزرگراهها آداب و مقررات مخصوص خود را دارند، شبکههای اجتماعی هم آداب خاصی دارند و باید مناسبات صحیح اجتماعی را در آنها رعایت کرد و همه باید تلاش کنند که این قواعد رعایت شود».
علیرضا زاکانی، دیگر نامزد انتخابات نیز روز پنجشنبه درباره برنامههایش در حوزه مسکن گفت: «امروز اگر تدبیر دولت به دادن مشوق برای ترمیم بافتهای ناپایدار و فرسوده صورت بگیرد، مردم خودشان با این نقدینگی سرگردان میتوانند خانهها را بسازند و به جای چهار میلیون وعده دولت، مردم ۱۰ میلیون واحد خانه میسازند».
پیشتر دولت ابراهیم رئیسی وعده داده بود که چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال دولت خود خواهد ساخت، اما این وعده هرگز محقق نشد.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پارسال در گزارشی با عنوان «چالشهای سیاستگذاری مسکن شهری در ایران» اعلام کرد که رشد ۱۰ برابری قیمت مسکن در کل کشور بهویژه در کلانشهرها در بازه زمانی ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ بسیار سریعتر از افزایش درآمد خانوارهای دهکهای پایینی و میانی اتفاق افتاد.
مسکن مهر، مسکن اجتماعی و مسکن ملی عناوین سه طرح دولتی بودهاند که طی دو دههٔ گذشته در دولتهای محمود احمدینژاد، حسن روحانی و ابراهیم رئیسی برای حل معضل مسکن مطرح شدند، اما هیچکدام مانع رشد جهشی قیمت مسکن و اجارهها در ایران نشدند.
موضوع قیمت ارز نیز یکی دیگر از حوزههایی است که در هر دوره از انتخابات، وعدههایی درباره آن داده میشود.
سعید جلیلی، یکی از پنج نامزد اصولگرا در این انتخابات، گفت: «فرایند گردش ارز در کشور را مورد بررسی قرار دادیم؛ اشکالات بازار ارز را قدم به قدم پیدا کردیم تا ریشهای آن را رفع کنیم».
او نگفت که چرا راهکارهای خود در این زمینه را به دولتهای جمهوری اسلامی و بویژه دولت ابراهیم رئیسی نداده است تا اجرا کنند و قیمت ارز کاهش یابد.
روز پنجشنبه سخنان اخیر سعید جلیلی، دیگر کاندیدای ریاستجمهوری درباره اینکه «دولت حسن روحانی در اواخر کارش نمیتوانست نفت بفروشد» نیز واکنشهایی در پی داشت.
جلیلی گفت که روحانی در این دوره با راهکار او موفق به فروش نفت شد.
عباس عبدی، روزنامهنگار و فعال اصلاحطلب از جلیلی خواست برای اثبات میزان صداقتش متن پیشنهادی را که به روحانی داده است، منتشر کند.
عبدی در ادامه گفت «محال است» عقل بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت دولت روحانی، نیازمند پیشنهاد جلیلی باشد.
او علت موفقیت فروش نفت در اواخر دولت روحانی را روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا دانست و از جلیلی خواست این دستاورد را به حساب خود نگذارد.
پایگاه خبری انتخاب نیز با انتقاد از اظهارات جلیلی نوشت: «بررسیها نشان میدهند دولت فعلی بر اساس همین ایده جلیلی، با تخفیفهای قابل توجه، نفت را به پالایشگاههای خصوصی چین فروخته».
به گفته انتخاب، ایدههای نفتی جلیلی تنها در دو سال ۱۳۰ میلیارد دلار ضرر به اقتصاد کشور وارد کرده است.
جلیلی علاوه بر این، در یک سفر استانی به شهرستان بیرجند نیز گفت باید عقبماندگی هشت ساله پیش از دولت رئیسی با «رشد صفر و منفی»، جبران شود.
علیرضا زاکانی، شهردار کنونی تهران پس از رونمایی از تاکسیهای برقی پلاکنشده بدون حضور و اطلاع اعضای شورای شهر به تلویزیون رفت و وعده توزیع گوشت در خانههای مردم را داد.
به گفته او اکنون گوشت قرمز با قیمت کمتری نسبت به بازار در میادین میوه و ترهبار شهرداری توزیع میشود و بسیاری با ایستادن در صف خرید و فروش گوشت در بازار آزاد کسب درآمد میکنند.
زاکانی در ادامه نیز وعده داد که در آینده نزدیک، شهرداری تهران روزانه ۱۲۰ تن گوشت را در خانههای مردم توزیع میکند و این اصلا ارتباطی با کارزارهای انتخاباتیاش ندارد. همزمان برخی رسانههای حکومتی خبر دادند که احتمال انصراف زاکانی به نفع یکی دیگر از کاندیداها وجود دارد.
مسعود پزشکیان، تنها نامزد اصلاحطلب انتخابات پیش رو که در نخستین برنامه تلویزیونیاش، آب پاکی را روی دست جریان اصلاحات ریخت و آنها را از تصاحب دوباره قدرت ناامید کرد، در ادامه برنامههای تبلیغاتیاش گفت درصورتیکه رئیسجمهور شود، «همه توان، وقت و زندگیاش» را صرف آبادانی ایران میکند.
پزشکیان در نخستین برنامه تلویزیونیاش به صراحت گفت که برنامه جدیدی ندارد و چنانچه رئیسجمهور شود با سیاستهای کلی علی خامنهای کشور را اداره خواهد کرد. این سخنان واکنشهای زیادی در پی داشت و بسیاری آن را نشانهای از برگزاری انتخابات نمایشی و فرمایشی در جمهوری اسلامی دانستند.
در تحولی دیگر، محمد خاتمی رئیسجمهور پیشین روز پنجشنبه اعلام کرد که به مسعود پزشکیان رای خواهد داد. پزشکیان تنها نامزد نزدیک به اصلاحطلبان است که صلاحیت او در این دوره از انتخابات از سوی شورای نگهبان تأیید شد و باید با پنج رقیب اصولگرا رقابت کند.
خاتمی در دیدار با پزشکیان گفت: «همانگونه که پیش از تأیید صلاحیت نامزدها گفتهام، خود را متعهد به حمایت از نامزدهای جبهه اصلاحات میدانم».
اسفندماه پارسال و پنج روز پس از برگزاری انتخاباتی بسیار کمرونق، این رئیسجمهور سابق جمهوری اسلامی گفته بود که «آگاهانه و صادقانه» در انتخابات شرکت نکرده و «این بار تصمیم گرفته همراه و همنوا با خیل ناراضیان» باشد.
روز پنجشنبه رسانههای نزدیک به جریان اصلاحات، تصویری از مسعود پزشکیان را در کنار محمد خاتمی و اسحاق جهانگیری منتشر کردند و همچنان به تلاش برای معرفی این نماینده مجلس به عنوان «پدیده انتخابات» ادامه دادند.
روزنامه هممیهن روز پنجشنبه ۲۴ خرداد به یکی از شعارهای انتخاباتی محمدباقر قالیباف درباره جلوگیری از ورود پناهجویان افغانستانی به ایران و اخراج مهاجران غیرقانونی پرداخت.
این روزنامه از رویکرد قالیباف با عنوان برخورد «گازانبری» و «مهاجرستیزی به سبک احزاب راست افراطی اروپا» یاد کرد.
هممیهن نوشت: اگر میخواهید رای بیاورید، لازم است که یک دو جین وعده بدهید. وعدههای رنگارنگ همچون توزیع گوشت و یارانه و ساخت مسکن و ایجاد شغل و افزایش سرعت اینترنت و درست کردن بورس در سه روز و تکرقمی کردن تورم و دهها مورد ریز و درشت بدهید. بعد از رای گرفتن هم کسی نیست که از ما حسابکشی کند.
اگر این مورد دغدغه جدی بود، شاید وقتی که در دولت و مجلس نیستیم باید گفته شود و اینکه اگر بیاییم چنین و چنان میکنیم. ولی حالا فرض کنید که چهار سال رئیس مجلس و عضو شورایعالی امنیتملی و مجمع تشخیص مصلحت و از همه مهمتر عضو سران سه قوه باشید، بعد بیایید وعده دهید که «درباره افراد غیرمجاز که در داخل کشور هستند نیز پیشبینی شده که طرد کامل صورت گیرد. افرادی که مجاز هستند میتوانند بمانند».
هممیهن ادمه میدهد که، این سخنان جناب آقای قالیباف، رئیس مجلس و نامزد انتخابات است. ما که اطمینان داریم سرنوشت اینگونه وعدههای بانیان وضع موجود به سرنوشت ساخت یک میلیون مسکن و تکرقمی کردن تورم منجر خواهد شد. ولی سوال اساسی این است که مگر حضور پناهندگان خارجی و بهطور مشخص افغانستانیها در ایران مسئله امروز و دیروز است. این وضعی است که از زمانهای گذشته بوده و در سالهای اخیر به علت سیاست دولت تشدید شده است.
اگر این مسئله آن اندازه مهم است که نیازمند وعده دادن به مردم برای رایآوری است، پس چرا در چهار سال گذشته هیچ ایدهای، نظری و نقدی جدی دراینباره مطرح نکردید و در هیچکدام از نهادهایی که حضور داشتید، مسئله را پیگیری و اجرایی نکردهاید؟ اگر این جزو وظایف دولت است، چرا وزیر مربوط را استیضاح نکردید؟ اگر امکانات آنها کم است، چرا آن را تجهیز و تامین نکردید؟ اجازه دهید روشن بگوییم که وقتی هم دولت را به دست آورید میگویید برای تحقق این وعده چنین بودجهای لازم است و مجلس نمیدهد؟
کارزارهای انتخاباتی شش نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران با وعدههایی که درباره بهبود وضعیت موجود میدهند، دستمایه طنز بسیاری از کاربران رسانههای اجتماعی شده است. بهطوریکه برخی کاربران با فراگیر کردن هشتگهایی مانند «کیک اقتصادی»، «رفع فیلترینگ»، «فروش نفت» و «توزیع گوشت درِ خانه» به وعدههای نامزدها واکنش نشان دادهاند.
ناظران میگویند: اکنون درحالیکه عموم مردم به تماشای رقابت وابستگان حاکمیت برای تصاحب قدرت نشستهاند و تمایلی به شرکت در انتخابات فرمایشی ندارند، شش نامزدی که از نظارت استصوابی شورای نگهبان عبور کردهاند، برای حضور در مناظرههای تلویزیونی آماده میشوند و یکدیگر را برای کنارهگیری به نفع دیگری تحت فشار میگذارند.