محمد یزدی رئیس اسبق قوهی قضائیه و رئیس جامعه مدرسین حوزهی علمیه قم در گفتگو با یک برنامهی تلویزیونی برکناری آیتالله منتظری از قائممقامی را یکی از خدمتهای بزرگ آیتالله خمینی دانست و با اشاره به نقش خود در رساندن پروندهی مهدی هاشمی به آیتالله خمینی که به برکناری آیتالله منتظری منجر شد، اظهار داشت در جریان جاری در دفتر آیتالله منتظری خطر برای آنها بسیار روشن بوده است.
وی همچنین بدون آنکه نامی از این اشخاص ببرد، اظهار داشت پس از تصمیم آیتالله خمینی در برکناری آیتالله منتظری، برخی افراد با اعلام فوری خبر این برکناری مخالف بودند. وی در عین حال پرداختن به موضوع جریان مهدی هاشمی پس از گذشت سی سال از این ماجرا را اتلاف وقت مردم دانست
. این در حالی است که به گفتهی بسیاری از تحلیلگران اقدام برخی از گروههای سیاسی در اوااخر حیات آیتالله خمینی و تلاشها برای برکناری آیتالله منتظری بیشتری تاثیر را بر آیندهی انقلاب اسلامی داشته است و بسیاری روند فعلی جمهوری اسلامی و رهبری آیتالله خامنهای و روند متفاوت و محافظه کارانه سیاسی و بینالمللی و اجتماعی جمهوری اسلامی را پیامد مستقیم برکناری آیتالله منتظری و جانشینی آیتالله خامنهای میدانند و معتقدند که تلاشهایی که برای برکناری منتظری و رهبری خامنهای صورت پذیرفت بیشترین آسیب را به وضعیت ایران و هدایت آن به موقعیت فعلی زده است.
وی جریان مهدی هاشمی را یک جریان خطرناک توصیف کرد که با وجود موافقت آیتالله خمینی در مقابله با اقدامات این افراد که به گفتهی یزدی پیش از انقلاب شروع شده است، آن را یکی از جریانات مهم نظام توصیف کرد و اظهار داشت برخی از افراد در داخل نظام اجازه ندادند که دست این گروه زودتر از جریانات حاکم بر نظام جمهوری اسلامی قطع شود.
وی همچنین در خصوص بحثهایی که دربارهي مداخله احمد خمینی در نظرات آیتالله خمینی مطرح بود، اظهار داشت که در یکی از جلسات پس از اتمام گزارش، احمد خمینی او را مجدد نزد امام برده و وی تاکید کرده است که در مجلس مطرح شود که احمد خمینی به هبچ عنوان در نظرات وی مداخله نمیکند.
این در حالی است که در تحلیلهایی که پس از فوت احمد خمینی و پس از گذشت ۳۰ سال از فوت آبتالله خمینی مطرح میشود به طور جدی بر نقش احمد خمینی در اعمال نظرات برخی از نزدیکان در تصمیمگیریهای آیتالله خمینی تاکید شده است و حتی شائبههایی در این خصوص مطرح شده که سخنان و گفتههای منتظری نیز به گوش خمینی نرسیده است و وی از اعتراضهای منتظری در خصوص اعدامهای سال ۶۷ بیاطلاع بوده است و احمد خمینی اجازهی انتقال هیچ کدام از این اخبار را به آیتالله خمینی نداده است.
یزدی در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به اینکه اگر آیتالله خمینی نطریه ولایت فقیه را مطرح نمیکرد، نظریهی دیگری برای حذف رژیم شاهنشاهی وجود نداشت گفت نظر راسخ آیتالله خمینی این بوده است که ادارهی حکومت باید در اختیار فقها قرار داشته باشد و آنها باید برای دستیابی به حکومت اقدام کنند.
وی در ادامهی اظهاراتش خاطرنشان کرد که همچنان بسیاری از شخصیتهای تاثیرگذار دینی هستند که با مداخله دین و روحانیون در سیاست مخالف هستند و تاکید دارند که وظیفهی آنها فقط توضیح شرعیات برای مردم است. یزدی اظهار داشت به دلیل همین مخالفت هاشت که همزمان با وجود مرجعیت رسمی، بیحجابی رسمی و شرابخواری و فحشای رسمی هم وجود داشته است. وی افزود بر اساس نظریه ولایت فقیه آیتالله خمینی، با در اختیار گرفتن حکومت توسط فقیه جامعالشرایط بقیه موظف هستند که از او حمایت کنند و او را تایید کنند.
این در حالی است که در سال پایانی حیات آیتاله خمینی وی شرط فقیه جامعالشرایط را از شرط رهبری حدف کرده است و آیتالله خامنهای نیز نه تنها مجتهد نیست بلکه از جامعیت در فقاهت نیز برخوردار نیست.
وی همچنین در واکنشها نسبت به نقش نظارتی مجلس خبرگان بر عملکرد رهبری اظهار داشت بر اساس روایات، ولی فقیه با هر سیستمی که بخواهد میتواند حکومت را اداره کند و دیگر فقها حق مداخله در نظرات او را ندارند و تنها موظف هستند که وی را تایید کنند. یزدی در ادامه یادآور شد که اگر ولایت فقیه وجود نمی داشت جمهوری اسلامی دچار مشکل میشد و در بحرانها نمیتوانست از مشکلات عبور کند و آرامش و امنیت امروز در جامعه وجود نداشت. وی گفت اگر ولایت فقیه نبود، در حوادث مختلف در طول 40 سال گذشته حکومت زیر و رو می شد و ایران دیگری به وجود میآمد.
این اظهارات یزدی در حالی عنوان میشود که بسیاری بزرگترین مشکل حکومت پس از وقوع انقلاب را وجود ولایت فقیه میدانند و تاکید دارند اگر ولایت فقیه وجود نمیداشت انقلاب به وضعبیت بهتری پس از حکومت پهلوی میرسید و ایران از شرایط بهتر سیاسی و اجتماعی برخودار می شد.
وی همچنین به اظهارات علی خامنهای خطاب به شیزو ابه نخست وزیر ژاپن در خصوص پیام ترامپ اشاره کرد و اظهارات وی در این خصوص که ترامپ در حدی نیست که خامنهای پاسخ او را بدهد را نشاندهندهی قاطعیت خامنهای دانست و آن را در دنیای سیاست معاصر رخدادی بسیار مهم ارزیابی کرد.
بر خلاف اظهارات یزدی چنین اظهاراتی در تعاملات بینالمللی نه تنها نشاندهندهی قاطعیت فرد نیست، بلکه نشاندهندهی ضعف در جایگاه سیاسی و بینالمللی یک حکومت است که به جای گفتگو و تعامل در خصوص نحوه برقراری تعاملات سیاسی و گفتگو از جایگاه بالاتر سیاسی و چانهزنی دربارهی خواستههای سیاسی خود، با فرافکنی راه گفتگو را مسدود نگه میدارد.
یزدی در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه آیتالله خمینی بر ضرورت تاسیس بخش بینالملل در جامعهی مدرسین تاکید کرد و یادآور شد که پس از اشاره ی آیتالله خمینی بر ایجاد بخش بینالملل این واحد در جامعهی مدرسین تاسیس شده است.
به گفتهی برخی از ناظران، با توجه به روحیه و نحوه مداخلات آیتالله خمینی به نظر نمیرسد اظهارات یزدی در خصوص تاکید خمینی بر تاسیس بخش بینالملل صحیح باشد و وی تاکیدی بر توسعهی روابط بینالمللی در حوزهی علمیه داشته باشد یا آنکه درباره چنین موضوعات خردی در نحوهی ادارهی حوزهی علمیه رهنود بدهد یا پیشنهادات اجرایی و عملیاتی مطرح کند.