ارزیابی روابط ایران و کشورهای عربی

 محمد شريفى دهاقان ديپلمات سابق ايران و كارشناس مسايل جهان عرب در خصوص سفرهاى اخير محمد جواد ظريف به كشورهاى عربى و سياست وزارت خارجه ى ايران در ارتباط با اين ديدارهاى دوره اى در مصاحبه ای گفت :راهبرد ایران در اين زمينه را  مى شود حركتى حكيمانه و مثبت ارزيابى نمود وی بر اين نظر است كه رئيس جمهور ايران در حال حاضر سياستى را به كار بسته و ظريف وزير خارجه را به عنوان اجرا كننده ى آن قرار داده تا كشورهاى عربى را مانند يك مجموعه اى واحد در نظر نمى گيرد و در شرايط كنونى هم با وجود آنكه كشور كويت در ايران سفير ندارد ولى نشان دادند كه مواضع سياسيشان نسبت به ايران معتدل بوده و سفر اول ظريف به اين كشور هم اين موضوع را تاييد مى كند سفير اسبق ايران در ادامه ى  همين مطلب افزود :در خصوص قطر هم مى توان ديد كه ايران به مانند كويت نگاهش به اين كشور مثبت است و با اينكه دولت قطر به امريكا اجازه داده در سرزمينش پايگاه نظامى داير كند ولى هميشه در چندين سال گذشته در مناسبات با ايران در توازن بوده و روابطى نرمال داشته است 

از جهتى ديگر كشور عمان هم به لحاظ تاريخى همواره در منطقه روابطى دوستانه با ايران داشته است وى ادامه داد : حال در ارزيابى سفرهاى ديپلماتيك ظريف به كشورهاى جهان عرب به راحتى مشاهده مى كنيم كه دولت ايران در سياست خارجى با برنامه عمل مى كندو از همان ابتدا ظريف به ديدار همتايان خود در كويت وقطر و عمان رفته است . وی در خصوص اينكه ايران كشورهاي عرب را در راستاي همكاري بصورت مجزا با پتانسيل هاي مختص به خود در سنجش قرار مي دهد و ارزيابي مي كند ، راهبردي كاملا منطقي است و در نتيجه اعلام آمادگي ايران در جهت امضاي پيمان عدم تعرض با كشورهاي منطقه ، در حاليكه آمريكا و بريتانيا در نشان دادن حسن نيت خود به اين كشورها ضعيف عمل كرده اند ، به لحاظ زماني موثر و اقدام درستي است   ايشان در بخشى ديگر از اظهارات خود هرگونه مذاكره يا كاهش تنش كشورمان با جهان عرب را بى ارتباط با تحولات منطقه اى و رخدادهاى پيرامونى ندانست و تاكيد داشت :ولى براى آغاز گفتگوهاى منطقه اى در حال حاضر اين امكان وجود دارد و بنده آن را ممكن و محتمل ارزيابى مى كنم ، چرا كه در اوضاع فعلي تحولات جنگ يمن و احتمال سازش بازيگران تاثير گذار يا مناسبات پيش روي بين تهران و واشنگتن و حتي تحولات آينده ي تنش در سوريه ، مي توانند اثري ژرف بگذارند و در نهايت با هر رخدادي حتي مذاكره ي ايران و آمريكا و حذف تحريم ها ، در شرايط كنوني امكان گفتگوي ايران با كشورهاي عرب بلامانع است .شريعتي دهاقان سپس در رابطه با امكان تنش زدايي بين تهران و رياض با توجه به سيگنال هاي مثبت عربستان و امارات در جهت ارتباط با ايران ، ضمن مثبت قلمداد كردن اين اتفاق به روابط دهه هاي گذشته ي ايران و عربستان اشاره داشت كه هميشه در فراز و نشيب بوده ، گاهي دوستانه و گرم و گاهي هم در دشمني  و اين بدين معنا است كه روابط ايران با عربستان اگرچه الان در تنش اما در آينده قابل تعديل و تغيير بوده و هيچگاه بحران بين دو طرف ابدي نخواهد بود .وي در پايان با نگاهي رفتار سياسي سياستمداران جوان عربستان يادآور شد كه آنها به اين نكته آگاه شده اند كه تصاد و دشمني ميان عربستان وايران به نفع دو طرف نيست و همچنان كه با حضور كم و كيف حجاج ايراني در سال جاري در حج اين واقعيت مشاهده شد .

بنظر میرسد این دیپلمات پیشین نیز سعی کرده تغییرات موضع ایران در مورد عربستان را با توجه ضرورتهای موجود از زاویه نیاز عربستان صرفا مورد تحلیل قرار دهد و نه تغییراتی که در اثر تحریمها در سیاست ایران ایجاد شده است .