با گذشت دو روز از بازگشت حسن روحانی رییس جمهور ایران از نیویورک، بحث در رسانهها و مجلس ایران بر سر مکالمه تلفنی وی و باراک اوباما رییس جمهور آمریکا بالا گرفته است. محافظهکاران، از جمله حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان و حمید رسایی نمایندهی تندروی مجلس به رییس دولت ایران برای تماس تلفنی با رییس جمهوری آمریکا حمله کردند.
روسای جمهوری ایران و آمریکا دو روز پیش٬ پس از ۳۴ سال به طور رسمی و از طریق تلفن با یکدیگر گفتگو کردند که این مساله بازتابهای گستردهای در داخل ایران داشت.
مقامهای جمهوری اسلامی میگویند درخواست این تماس تلفنی از سوی طرفهای آمریکایی مطرح شده بود٬ اما کاخ سفید اعلام کرده که این تماس به درخواست طرفهای ایرانی صورت گرفته است.
در همین حال محافظهکاران حملات شدیدی را متوجه رییس جمهوری ایران کردند.
حسین شریعتمداری مدیر مسئول کیهان و نماینده خامنهای در این روزنامه، در سرمقالهی روز یکشنبهی این روزنامه، با حمله به روحانی، این مکالکه تلفنی را «تاسفبارترین پرده و بزرگترین امتیازی» دانسته که روحانی به ایالات متحده داده است.
مدیرمسئول این روزنامه تندرو نوشته است که «انتظار گشایش اقتصادی از مذاکره و رابطه با آمریکا نهایت سادهلوحی است.»
در واکنشی جداگانه، حمید رسایی از نمایندگان حامی محمود احمدی نژاد در مجلس دهم، با اشاره به مکالمه تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا خطاب به حسن روحانی گفته است: اتفاق دقایق پایانی سفر شما خاطره معامله اعطای درّ غلطان و گرفتن آب نبات شیرین در مذاکرات هسته ای را زنده کرد، در حالی که امید بود با عنایت به بیانات اخیر رهبری انقلاب شما فراموش نمی کردید که در برابر چه موجود شیطان صفتی نرمش می کنید.
اشاره آقای رسایی، به توصیف انتقاد آمیز علی لاریجانی در زمان جایگزینی وی به جای حسن روحانی در مقام دبیری شورای عالی امنیت ملی است که مذاکرات هسته ای آقای روحانی در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی را مبادله «آب نبات با در غلطان» نامیده بود.
سایت رجانیوز وابسته به جبهه پایداری، با انعکاس برجسته صحبت های حمید رسایی، کاریکاتوری را نیز در تمسخر سخنان حسن روحانی در مورد پیگیری یک بازی «برد – برد» با غرب بر سر پرونده هسته ای و نیز به کار گیری عبارت «روز خوبی داشته باشید» به انگلیسی – که گفته می شود آقای روحانی در پایان مکالمه با باراک اوباما بر زبان رانده – منتشر کرده است.
جبهه پایداری در انتخابات ریاست جمهوری اخیر از سعید جلیلی مذاکره کننده هسته ای سابق ایران حمایت کرده بود.
در یک واکنش دیگر، «انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل» نیز با صدور بیانیهای از «دیپلماسی فعال» آقای روحانی تجلیل کرده و در عین حال دیدار وزرای امور خارجه ایران و آمریکا در نشست ۵+۱ و تماس تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا را مورد انتقاد قرار داده است.
در بخشی از بیانیه این دانشجویان، با اشاره به اظهارات چندی پیش رهبر جمهوری اسلامی در مورد مجاز بودن «نرمش قهرمانه» در عرصه دیپلماسی آمده است: «انعطاف و نرمش قهرمانانه هیچ گاه به معنی عدول از اصول و آرمانها نیست.”
“آیه قرآن نازل نشده مرگ بر آمریکا بگوییم»
مجموعه واکنش های فوق در شرایطی صورت گرفته که محمدتقی رهبر امام جمعه اصفهان، با حمایت از تنش زدایی دولت حسن روحانی یا ایالات متحده گفته است: «باید با لبخندهای سیاسی این مشکلات را حل کرد تا آمریکا نیز تحریمهایش را علیه مردم ایران کم کند.»
وی افزوده: «آیه قران نازل نشده است که شعار مرگ بر آمریکا را همیشه سر دهیم و همانطور که در آن روزها با روسها برخورد کردیم و دیگر شعار ندادیم با آمریکا نیز همان طور برخورد میکنیم.»
علاءالدین بروجردی٬ رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم ادعا کرده که «قبول گفتگوی تلفنی از سوی حسن روحانی به نوعی برای حفظ آبروی از دست رفته باراک اوباما بود.»
بروجردی در یک برنامه تلویزیونی گفت: «اینکه اوباما پس از رد درخواستش مبنی بر ملاقات با آقای روحانی، گفتگوی تلفنی را مطرح کرد برای ترمیم آبروی از دست رفتهاش بود.»
جعفر شجونی٬ عضو جامعه روحانیت مبارز نیز در این خصوص اعلام کرد تماس تلفنی باراک اوباما با حسن روحانی نشانه «احترام» رییس جمهوری آمریکا به ایران است و این تماس نشان میدهد کینهای وجود ندارد.
شجونی گفته که «تماس تلفنی اوباما به منزله احترامی است که به ایران گذاشتهاند لذا قطعا این احترام دو جانبه خواهد بود و نشان میدهد کینهای وجود ندارد.»
در همین حال و در شرایطی که گفتگوی تلفنی روسای جمهوری ایران و آمریکا و اینکه به درخواست کدام طرف صورت گرفته، به یکی از موضوعات اصلی رسانهها تبدیل شده است، عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هستهای ایران موضع مقامهای ایرانی را تکرار کرد و گفت که این تماس به خواست طرف آمریکایی برقرار شد.
وی گفت: «درخواست ملاقات بین دو رییس جمهوری از طرف مقامات آمریکا بود، وقتی این را قبول نکردیم مذاکرات و گفتگوها بین نمایندگی ما و آنها انجام شد و طرفین روی ایدههای دیگر بحث کردند، نهایتا ایده گفتگوی تلفنی درآمد و اوباما تماس گرفت.»
این در حالی است که سوزان رایس، مشاور امنیت ملی رییس جمهوری آمریکا گفته که مقامهای ایران از آمریکاییها خواستند تا تماس تلفنی برقرار شود و مقامهای ایالات متحده از این خواسته غافلگیر شدند.
به گفته عراقچی، «مهم این است که تقاضا برای آمدن به سمت ایران از طرف آمریکا بوده و اینکه آمریکا بخواهد به سمت ایران بیاید نشانه قدرت ماست.»
وی همچنین تاکید کرده که آیتالله خامنهای با انجام گفتگو میان ایران و آمریکا مخالفتی نداشت.
دو روز پیش و در حالیکه آقای روحانی در حال حرکت از محل اقامت خود به سمت فرودگاه برای خروج از نیویورک بود، تماس تلفنی مابین باراک اوباما و حسن روحانی برقرار شد. در این گفتگوی تلفنی، دو طرف بر «اراده سیاسی برای حل سریع مساله هستهای تاکید کرده و زمینه را برای حل موضوعات دیگر و همکاری در مسائل منطقهای مورد توجه قرار دادند.» حسن روحانی روز جمعه٬ پنجم مهرماه در نشستی خبری به خبرنگاران گفت که «برنامه مقدماتی» برای دیدار وی و همتای آمریکاییاش فراهم شده بود٬ اما بدلیل نبود «فرصت کافی» این دیدار انجام نشد. این برای نخستین بار پس از پیروزی انقلاب ایران است که روسای جمهوری دو کشور به طور رسمی با یکدیگر گفتگو کردند. در زمان خروج آقای روحانی از فرودگاه مهرآباد، عده ای از موافقان و مخالفان او به تظاهرات و سر دادن شعار پرداختند. در جریان این تظاهرات، یکی از معترضان نیز به سمت خودروی آقای روحانی لنگه کفش پرتاب کرد.