عباس عراقچی در گفت‌وگویی با فایننشال تایمز که روز پنجشنبه ۹ مرداد منتشر شد، گفت ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل که آمریکا هم با وجود آن که در حال مذاکره با ایران بود در آن مشارکت داشت، حاضر نیست به وضعیت «عادی» گذشته بازگردد.
او در این گفتگو که در تهران انجام شده، گفت: «آمریکا باید توضیح دهد چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کرد… و باید تضمین بدهد که این اتفاق در آینده تکرار نخواهد شد. همچنین باید بابت خسارت‌هایی که وارد کرده، غرامت بدهد.»
او افزود: «مسیر مذاکره باریک است، اما غیرممکن نیست. من باید مسئولان بالادست خود را قانع کنم که اگر وارد مذاکره شویم، طرف مقابل با اراده‌ای جدی برای دستیابی به یک توافق بُرد-بُرد پای میز خواهد آمد.»
در سخنان عراقچی به رقم خسارتی که جمهوری اسلامی از ایالات متحده مطالبه می‌کند، اشاره‌ای نشده است.
پیش از جنگ ۱۲ روزه، پنج دور مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن برگزار شد، اما با تاکید مقام‌های جمهوری اسلامی بر ادامه غنی‌سازی در خاک ایران، گفت‌وگوها به بن‌بست رسید.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفتم مرداد در سخنرانی خود به مناسبت چهلم کشته‌شدگان جنگ اخیر، به‌صورت تلویحی بر ادامه غنی‌سازی در خاک ایران تاکید کرد و گفت ملت ایران «دین و دانش» خود را رها نمی‌کند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در ادامه مصاحبه خود با فایننشال‌تایمز اعلام کرد حین جنگ ۱۲ روزه و پس از آن، با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، در تماس بوده است.
عراقچی گفت ویتکاف کوشیده او را متقاعد کند که رسیدن به توافقی «برد-برد» امکان‌پذیر خواهد بود و به همین دلیل، پیشنهاد از سرگیری گفت‌وگوهای تهران و واشینگتن را مطرح کرده است.
او افزود: «پیام من به ویتکاف چندان پیچیده نیست. گفتم تجاوز اخیر ثابت کرد برای برنامه هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی وجود ندارد، اما می‌توان به راه‌حلی از طریق مذاکره دست یافت.»
عراقچی تاکید کرد جمهوری اسلامی به «اقدامات واقعی اعتمادساز» از سوی ایالات متحده نیاز دارد.
در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده حکومت ایران و همچنین احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی آلمان، فرانسه و بریتانیا، موسوم به تروئیکای اروپایی، بالا گرفته است.
شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تهدید کرده‌اند در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، طرح خروج تهران از پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) در دستور کار قرار خواهد گرفت.
فایننشال‌تایمز در گزارش خود نوشت عراقچی در مصاحبه با این رسانه، برای نخستین بار هدف قرار گرفتن تاسیسات هسته‌ای اصفهان در حمله آمریکا را تایید کرد.
جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی ۲۳ خرداد برابر با ۱۳ ژوئن، تنها ۴۸ ساعت پیش از برگزاری دور ششم مذاکرات غیرمستقیم میان عراقچی و ویتکاف، با حملات هوایی گسترده اسرائیل علیه ایران آغاز شد.
بر اساس اعلام مقام‌های ایرانی، در این حملات علاوه بر تأسیسات هسته‌ای چندین فرمانده ارشد نظامی و دست‌کم ۱۳ دانشمند هسته‌ای ترور شدند و بیش از ۱۰۰۰ نفر جان باختند.
جمهوری اسلامی در واکنش، حملات گسترده‌ای با موشک و پهپاد به اسرائیل انجام داد که طبق گفته مقام‌های اسرائیلی، منجر به کشته شدن ۲۹ نفر شد.
دو روز پیش از برقراری آتش‌بس، آمریکا دو مرکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم در فردو و نطنز را بمباران کرد و همچنین با شلیک موشک، تأسیسات در اصفهان را هدف قرار داد.
عراقچی در بخش دیگری از این مصاحبه گفت یک مرکز جدید غنی‌سازی در نزدیکی اصفهان هم هدف قرار گرفت ، سایتی که تهران تنها چند روز پیش از آغاز جنگ اعلام کرده بود در پاسخ به گزارش انتقادی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعال خواهد شد.
جمهوری اسلامی چند روز پیش از آغاز جنگ، در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز غنی‌سازی در این تاسیسات خبر داده بود.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در همین رابطه به فایننشال‌تایمز گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم، مقدمات غنی‌سازی فراهم شده بود، اما در زمان حمله، سایت اصفهان فعال نبود.»
عراقچی بر «صلح‌آمیز» بودن برنامه اتمی تهران تاکید کرد و افزود جنگ اخیر باعث افزایش مخالفت‌ها با مذاکره در درون حاکمیت ایران شده، بی‌اعتمادی به دونالد ترامپ را افزایش داده و به همین دلیل، برخی مقام‌های حکومت خواستار «تسلیحاتی شدن» برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی شده‌اند.
عراقچی گفت: «این جنگ تنها باعث تشدید بی‌اعتمادی نسبت به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شده است؛ فردی که در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با دولت اوباما و سایر قدرت‌های جهانی خارج شد.»
او گفت: «احساسات ضد مذاکره بسیار بالاست. مردم به من می‌گویند دیگر وقتت را تلف نکن، فریب آنها را نخور… اگر به سر میز مذاکره بیایند، فقط برای پوشاندن نیات دیگرشان است.»
در حالی که جمهوری اسلامی و آمریکا پیش از جنگ اعلام کرده بودند مذاکرات در حال پیشرفت است، دو طرف بر سر خواسته دونالد ترامپ مبنی بر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در داخل ایران اختلاف داشتند؛ خواسته‌ای که تهران آن را رد کرده است.
رهبران جمهوری اسلامی از آن زمان موضع خود را سخت‌تر کرده و می‌گویند ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای حق غنی‌سازی دارد.
با وجود آنکه جمهوری اسلامی پس از جنگ همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تعلیق کرده، عراقچی گفته انتظار دارد ماه آینده گفت‌وگوهایی با این نهاد درباره یک «الگوی جدید همکاری» انجام شود.
مقام‌های غربی می‌گویند با اینکه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به‌شدت آسیب دیده، اما نابود نشده است. به باور آنها، ایران بخشی یا حتی کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را که ۴۰۸ کیلوگرم و با خلوص ۶۰ درصدی، نزدیک به سطح تسلیحاتی بوده را حفظ کرده است.
عراقچی در بخشی دیگر از این مصاحبه گفت: «از محل دقیق این ذخایر اطلاعی ندارد» اما تأکید کرد که «تهران همچنان توانایی فنی برای ازسرگیری غنی‌سازی را دارد.»
او گفت: «ساختمان‌ها قابل بازسازی هستند. ماشین‌ها را می‌شود جایگزین کرد، چون فناوری آن را داریم. ما تعداد زیادی دانشمند و تکنسین داریم که در این مراکز کار می‌کردند. اما زمان و نحوه ازسرگیری غنی‌سازی بستگی به شرایط دارد.»
دونالد ترامپ روز دوشنبه هشدار داد که ایران «نشانه‌های بدی» می‌فرستد و گفت در صورت ازسرگیری غنی‌سازی، آمریکا ممکن است حملات جدیدی انجام دهد. او افزود: «ما برنامه هسته‌ای آنها را سریع‌تر از آنکه بتوانند واکنش نشان دهند، نابود خواهیم کرد.»
عراقچی بار دیگر تأکید کرد که تا زمانی که دونالد ترامپ بر توقف کامل غنی‌سازی پافشاری کند، هیچ توافقی ممکن نیست، اما گفت که واشنگتن می‌تواند نگرانی‌هایش را از راه مذاکره مطرح کند.
او گفت: «ما می‌توانیم مذاکره کنیم؛ آنها استدلال خودشان را بیاورند، ما هم استدلال خودمان را. اما اگر قرار باشد غنی‌سازی صفر باشد، حرفی برای گفت‌وگو باقی نمی‌ماند.»
دولت ترامپ روز چهارشنبه بار دیگر بر ادامه سیاست «فشار حداکثری» تأکید کرد و تحریم‌های جدیدی را علیه شبکه انتقال نفت ایران وضع کرد.
عراقچی همچنین از بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی امضاکننده توافق ۲۰۱۵، انتقاد کرد. این کشورها هشدار داده‌اند که اگر جمهوری اسلامی مذاکرات با آمریکا و همکاری با آژانس را از سر نگیرد، تا پایان ماه اوت سازوکار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل (مکانیسم ماشه) را فعال خواهند کرد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفت اگر اروپایی‌ها این کار را انجام دهند، ایران گفت‌وگو با آنها را متوقف خواهد کرد.
او گفت: «در حال حاضر دلیلی برای مذاکره با اروپایی‌ها وجود ندارد، چون آنها نمی‌توانند تحریم‌ها را بردارند، کاری از دست‌شان برنمی‌آید. اگر مکانیسم ماشه را فعال کنند، این یعنی پایان راه برای آنها.»
علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، هفتم مرداد اعلام کرد کشورهای اروپایی در مذاکرات استانبول به‌دنبال تمدید شش‌ماهه مهلت استفاده از مکانیسم ماشه بودند، اما جمهوری اسلامی این پیشنهاد را نپذیرفت.
