با وجود برآورد مثبت هیئتهای ایرانی و آمریکایی از دو دور گفتوگوهای هستهای در عمان و ایتالیا، برخی منابع اسرائیلی نسبت به آینده این گفتوگوها ابراز تردید کرده و از احتمال فروپاشی آن میگویند.
به گزارش نشریه «اسرائیل هیوم»، یکی از «منابع غیررسمی» اسرائیلی که با یک مقام ارشد آمریکایی گفتوگو کرده، به نقل از او گفته است که «اسرائیل نباید از پیشرفت در گفتوگوهای هستهای میان استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، و هیئت ایرانی نگران باشد.» چرا که انتظار میرود گفتوگوها به زودی شکست بخورد.
به گفته این مقام آمریکایی به نقل از منبع اسرائیلی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، بهطور کامل از تهدید شدید ناشی از حکومت ایران آگاه است. این مقام تاکید کرده ترامپ مذاکرات را به شیوه خودش پیش میبرد و «دقیقا میداند چه میکند».
این مقام آمریکایی پیشبینی کرده با وجود گزارشهایی از پیشرفت در دو دور گفتوگو بین آمریکا و ایران، این گفتوگوها احتمالا طی چند هفته آینده و با ارائه کامل خواستههای آمریکا فرو خواهد پاشید.
به گفته منبع اسرائیلی، آمریکاییها از خواستههای اصلی دولت ترامپ عقبنشینی نکردهاند: این خواستهها شامل «برچیدن کامل زیرساختهای هستهای ایران بر اساس مدل لیبی، توقف توسعه موشکهای بالستیک و پایان دادن به فعالیت گروههای تروریستی نیابتی وابسته به ایران در سراسر خاورمیانه» است.
منبع اسرائیلی که گرچه مقام دولتی نیست، اما روابط نزدیکی با مقامهای ارشد دولت ترامپ دارد، گفت: «باید اجازه دهیم ترامپ اوضاع را به شیوه خودش مدیریت کند. روش خاصی دارد، اما میداند چه میکند.»
پیشتر، یک مقام ارشد دولت آمریکا از «پیشرفت بسیار خوب» در دومین دور مذاکرات با جمهوری اسلامی در رم خبر داد.
او گفت که مذاکرات شنبه که بیش از چهار ساعت به طول انجامید، شامل گفتوگوهای «مستقیم و غیرمستقیم» میان طرفها بوده است.
دیمین فیلیپس، عضو ارشد اندیشکده بریتانیایی «کابدن»، در مقالهای تحلیلی برای اسپکتیتور، این مذاکرات را «تلاشی محکوم به یک ناکامی دیگر برای مهار بزرگترین حامی دولتی تروریسم در جهان» خواند و جمهوری اسلامی را رژیمی توصیف کرد که کره شمالی در مقایسه با آن، همچون «الگویی از حسن نیت» به نظر میرسد.
روزنامه گاردین پیشتر در گزارشی نوشت استیون ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، خواهان نهایی شدن توافق ظرف ۶۰ روز است، اما این موضوع احتمالا با مقاومت عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، روبهرو خواهد شد، کسی که معتقد است سطح بیاعتمادی و پیچیدگی فنی گفتوگوها، رسیدن سریع به توافق را بعید میسازد.
دور اول گفتوگوهای ایران و آمریکا هفته گذشته در مسقط و دور دوم آن روز شنبه گذشته در رم برگزار شد. دو طرف این گفتوگوها را «سازنده و مثبت» توصیف کرده و قرار است دور سوم مذاکرات نیز روز شنبه آینده در عمان برگزار شود. همچنین، جلسات فنی از روز چهارشنبه همین هفته آغاز خواهد شد.
در همین حال، ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرد که روز یکشنبه ۳۱ فروردین برابر با ۲۰ آوریل میزبان کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بینالملل وزارت خارجه جمهوری اسلامی در این کمیسیون بوده است.
به گزارش ایرنا، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این جلسه کمیسیون گفته است: «ما بر سر اصل حق ایران برای غنیسازی اورانیوم مذاکره نمیکنیم و غنیسازی اورانیوم جزو خطوط قرمز است. چرا که ایران به دنبال سلاح هستهای نیست و غنیسازی اورانیوم هم با اهداف صلحآمیز در کشورمان انجام میشود.»
رضایی به نقل از غریبآبادی گفت که “جلسات کارشناسی و فنی با هدف استخراج جزئیات مذاکرات، روز چهارشنبه هفته جاری ۲۳ آوریل برابر با ۳ اردیبهشت به صورت غیرمستقیم در مسقط برگزار خواهد شد؛ لذا فعلا در حال استخراج اصول کلی مذاکرات هستیم”.
غریبآبادی در توضیحات خود تأکید کرده که “مبانی تحریم، یعنی قوانین تحریمی کنگره آمریکا و دستورات اجرایی رئیس جمهور باید حتماً لغو شوند”.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفتگویی میگوید فضای کلی حاکم بر دور دوم مذاکرات، فضایی مثبت بوده و مذاکرات نیز رو به جلو پیش رفته است.
ابراهیم رضایی افزود: «همین که توافق شده که گفتوگوهای فنی به زودی آغاز شود، نشاندهنده این است که مذاکرهکنندگان متوقف نشدهاند و در مسیر پیشرفت قرار دارند.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی از دشتستان بوشهر میگوید: «به نظر میرسد که هنوز برای ارزیابی نهایی مذاکرات و اینکه آیا به توافق ختم خواهد شد یا خیر، زود است. ما همچنان نسبت به ایدهها و نیتهای آمریکاییها و اراده آنها برای توافق تردیدهای جدی داریم.»
او در مورد غنیسازی اورانیوم اظهار داشت: «در مذاکرات اولیه آمریکاییها حق غنیسازی ایران را پذیرفتند و ما هم از غنیسازی اورانیوم در ایران که به پای آن خونهایی دادیم، کوتاه نمیآییم.»
از نظر این نماینده مجلس، با توجه به “تناقضاتی که در میان مقامات آمریکایی طی روزهای اخیر مشاهده شده، هنوز بلاتکلیفیهایی در این زمینه وجود دارد و نمیدانیم آیا آنها اراده واقعی برای توافق دارند و اساساً در چه چهارچوبی حاضر به مذاکره با دیپلماتهای ما هستند”.
رضایی معتقد است، باید صبر کرد تا هم مذاکرات آینده در مسقط و هم گفتوگوهای فنی پیش بروند تا در آن زمان بتوان ارزیابی دقیقتری انجام داد.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان هم روز یکشنبه ۳۱ فروردین برابر با ۲۰ آوریل با اشاره به برگزاری دور دوم گفتوگوهای میان ایران و آمریکا در رم پایتخت کشور ایتالیا، تاکید کرده که «این مذاکرات در چارچوب وظایف و مأموریتهای وزارت امور خارجه پیگیری میشود و دولت تمرکز خود را از مسیر اصلی اداره کشور منحرف نخواهد کرد».
مهاجرانی گفت هدف این گفتوگوها، “بررسی گامهای عملی برای کاهش تنش و فراهم کردن بستر گفتوگوهای فنی در آینده است”.
وی افزود که با توافق طرفین، ادامه رایزنیها در سطح کارشناسی طی روزهای آتی و سپس در سطح عالیتر در مسقط برگزار خواهد شد.
سخنگوی دولت پزشکیان با اشاره به نظر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی گفت که دولت نیز نسبت به این مذاکرات “نه خوشبین است و نه بدبین”. او تأکید کرد که دولت پزشکیان از هر ابتکار عملی که در جهت رفع تحریمها باشد استقبال میکند.