در حالیکه جلسه شورای حکام آژانس بین المللی اتمی در وین ادامه دارد. محمد مرندی مشاور مطبوعاتی و رسانه ای هیات مذاکره کننده هسته ای در دولت رییسی که همواره مواضع رادیکال داشته و بحث زمستان سرد در انتظاراروپاست از سخنان اوست که مورد طنز مطبوعاتی قرار گرفته است. و دو هفته پیش گفته بود ایران اماده است که اخرین پیشنهاد جوزف پورل را بپذیرد اکنون در موضعی متناقض و در شرایطی که به نظر میرسد که نشانههای مبهمی برای ایجاد توافق بین ایران و غرب پدیدار شده، از عدم امضای توافق بین ایران و غرب بر سر پرونده هستهای ایران خبر داد و گفت تا زمانی که همهی پروندههای ادعایی آژانس اتمی حل و فصل نشود، ایران توافقی را امضا نخواهد کرد. که مقصودش همان شرطی است که سال گذشته باعث شد پیشنهاد بورل پذیرفته نشود.
وی با اشاره به اینکه متن توافق هستهای آماده و در انتظار امضای اروپاییهاست، تأکید کرد که تهران قبل از حل و فصل همه پروندههای مربوط به آژانس بین المللی انرژی اتمی، توافقی را امضا نخواهد کرد.
مرندی که این سخنان را در گفتگو با شبکه المیادین بیان کرده است، گفت دولتهای غربی مدام در مورد فعالیت هستهای ایران دروغ میگویند. وی افزود پس از حل و فصل پروندههای اخیر، تعداد پروندههای موجود در آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهای ایران کاهش یافته است.
مرندی افزود توافق هستهای باید به گونهای تنظیم شود که مجال تقلب در آن وجود نداشته باشد. وی همچنین رافائل گروسی، مدیرکل فعلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را فردی غیرمستقل توصیف کرد و گفت ایران دیگر منتظر آمریکا نخواهد ماند و با کشورهای دیگر از جمله کشورهای آسیایی روابط برقرار خواهد کرد.
این اظهارات ماهها است که توسط دولت جدید تکرار میشود و آنها تاکید میکنند که اگر هم امریکا توافقی با ایران انجام ندهد، اهمیتی ندارد، چون ایران با کشورهای آسیایی ارتباط برقرار خواهد کرد. این اظهارات در حالی عنوان میشود که خود آنها هم به خوبی میدانند که تا تحریمهای ایالات متحده برطرف نشود، امکان برقراری ارتباط گسترده با هیچ کشوری وجود ندارد.
در عین حال همین تصورات و تخیلات غیرواقعی بود که شرایط پرونده هستهای ایران را تا این حد وخیم کرده است. مرندی یک سال قبل از زمستان سخت اروپا خبر داده و گفته بود که اروپا مجبور است که با ایران معاهدهی همکاری امضا کند، چون به گاز ایران نیاز دارد، و به این موضوع توجه نکرده بود که حتی اگر هم اروپا به گاز ایران نیاز داشته باشد اما ایران نه امکانات کافی برای استحصال گاز موردنیاز اروپا را دارد و نه اینکه در فرصتی چنین کوتاه امکان انعقاد چنین توافقهایی بین ایران و غرب وجود دارد. با این وجود با خیال باطل نیاز اروپا به گاز و زمستان سخت اروپا، مانع از امضای قراردادی شد که به گفتهی کارشناسان کاملا آمادهی امضا بود و در عوض به علت فرسودگی تاسیسات زیربنایی این ایران بود که زمستان سخت را تجربه کرد.
همچنین اظهارات مرندی در این خصوص که ایران تا حل و فصل کامل همهی پروندهها هیچ توافقی را امضا نخواهد کرد در حالی عنوان میشود که برای اولین بار در دولت رییسی تیم هستهای اجازهی نصب دوربین در سایتهایی را به آژانس داده است که تاکنون در این سایتها دوربینی برای کنترل میزان غنیسازی نصب نشده بود. با این وصف در دولت ابراهیم رئیسی در سایتهای فردو و نطنز برای ثبت میزان غنیسازی دوربینهایی نصب شده که با وجود فعال بودن این سایتها، اما تاکنون سابقه نداشته است. این امر بخاطر مصوبه مجلس بوده است. این سخنان در حالیست که هیات نمایندگی اتحادیه اروپا در آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از انتشار گزارش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در جلسه شورای حکام درباره وضعیت برنامه هستهایران ابراز نگرانی کرد. اتحادیه اروپا میگوید به شدت نگران گزارشهای پی در پی آژانس بین المللی انرژی اتمی است که برنامه هستهای ایران را مستند میکند.این نهاد اضافه میکند که اقدامات ایران هیچ توجیه غیرنظامی معتبری ندارد و خطرات مرتبط با گسترش سلاحهای هستهای را به دنبال خواهد داشت و نگرانیهای شدیدی را درباره نیت ایران ایجاد میکند.
در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است که بهعنوان یک اولویت کلیدی امنیتی، اتحادیه اروپا به فعالیت دیپلماتیک و سیاسی برای بازگرداندن اجرای محدودیتهای لازم برای برنامه هستهای ایران ادامه خواهد داد تا مطمئن شود این کشور به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند و خطر بحران گسترش سلاحهای هستهای در منطقه در نتیجه اقدامات هستهای ایران بیشتر شده است و متاسفیم که ایران تصمیمات لازم را نگرفته و اقدامات لازم را انجام نداده است. بلکه برعکس این کشور همچنان به افزایش چشمگیر برنامه هستهای خود ادامه میدهد. آنها در بیانیه خود به انباشت اورانیوم غنی شده فراتر از سطح مورد توافق در برجام اشاره میکنند و میگویند که بر اهمیت حفظ فراوانی و شدت فعالیتهای راستی آزمایی آژانس در سایت هستهای فردو تاکید دارند.این نهاد تاکید کرده که آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید بتواند هرگونه حرکت از سوی ایران در تشدید فعالیتهای هستهای را به موقع شناسایی و گزارش کند.
اتحادیه اروپا در بخش دیگری از بیانیه خود به آزمایشگاه چند منظوره «جابربن حیان» اشاره میکند و میگوید که درباره میزان اورانیوم طبیعی اعلام شده از سوی ایران در این آزمایشگاه و مقدار تایید شده آن از سوی آژانس اختلاف وجود دارد.
بروکسل میگوید که در صورتی که ایران اجرای تعهدات خود تحت برجام را از سر بگیرد باید مبنای جدیدی برای راستیآزمایی ایجاد شود.
این اتحادیه سپس به متن توافق بورل اشاره کرده و گفته متاسفیم که ایران متن سازش ارائه شده در هشت اوت ۲۰۲۲ را نپذیرفته است و تحولات جدید، دستیابی به راه حل دیپلماتیک را بهطور فزایندهای دشوار کرده است این نهاد از تمام کشورها میخواهد که از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مصوب سال ۲۰۱۵ حمایت کنند
ابراز نگرانی اروپا و لحن انتقادی اروپا میتواند زمینه های بیشتری را برای فعال کردن مکانیزم ماشه و باز گشت تحریمهای سازمان ملل را رقم بزند که شوک اقتصادی جدیدی به کشور را فراهم میسازد.
