نشست خبری النا دوهان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد تاثیر منفی اقدامات یکجانبه قهرآمیز بر بهرهمندی از حقوق بشر روز چهارشنبه در سالن همایشهای کتابخانه ملی ایران برگزار شد.وی گفت: دارایی بلوکه شده ایران نزدیک به ١٢٠ میلیارد دلار است. کشورهای متعددی از تحریمهای آمریکا تبعیت میکنند. برای اینکه به این نتیجه برسیم که تحریمها اثراتی بر بخشهای کلیدی ایران داشتهاند اقدامات و تحقیقات زیادی انجام شده است.
وی گفت گزارش نهایی من در شورای حقوق بشر در سپتامبر ۲۰۲۲ ارائه خواهد شد.
وی افزود ایران مشمول دامنه طولانی تحریمها بوده است. آمریکا تحریمهای مالی را علیه ایران تحمیل کرده و سعی کرده ایران را از نظام مالی جهان منزوی کند. هدف این تحریمها بانک مرکزی ایران بود و نفت و بخشهای کلیدی ایران مشمول تحریمها شدند. بعد از برجام و قطعنامه ٢٢٣١ تمام تحریمهای ثانویه از جمله تحریمهای فناوری برداشته شد. سازمان ملل تلاش کرد از طریق برجام در ایران فعالیت کند. در زمان خروج یکجانبه آمریکا از برجام تحریمها مجددا اعمال شد. دارایی بلوکه شده ایران نزدیک به ١٢٠ میلیارد دلار است.
وی گفت: تحریمهای یکجانبه و تهدید به اعمال تحریمها بحث حقوق انسانی در ایران را به خطر انداخته است و باعث کاهش درآمد دولت و افزایش قیمتها شده و به معیشت مردم آسیب زده و اقشار آسیبپذیر شامل زنان و مهاجران بیشترین آسیب را دیدهاند. از سوی دیگر تمام این تحریمها باعث شده تا مشکلاتی در خصوص تبادلات بانکی و پولی به وجود بیاید و ایران حتی برای دریافت وامهای خود با مشکل مواجه شود و این برای اتباع سایر کشورها هم مشکل ایجاد کرده است. جلوگیری از پرداخت حق عضویت موجب شده تا ایران از مشارکت از فرآیندهای بینالمللی محروم شود.
خانم دوهان در بخش دیگری از سخنانش به دشواریهای ایجاد شده برای گرفتن وام و کمکهای بینالمللی اشاره کرد که بخشی از آن مربوط به حضور پناهجویان افغان است.او هشدار داد هم اکنون حدود نیم میلیون کودک افغان در ایران زندگی میکنند، اما حتی آژانسهای سازمان ملل نمیتوانند تعهداتشان را برای کمک به ایران انجام بدهند.
وی افزود این تحریمهای اعمال شده بر صادارت کالاها و تحریم بانکهای ایران و تحریم غذا و دارو باعث کاهش درآمد دولت و افزایش قیمتها شده و به فقر انجامیده و به معیشت مردم آسیب زده و افراد آسیب پذیر و پناهندگان و زنان سرپرست خانوار متاثر از آن شده و باعث شده که ایران نتواند به درآمدهای خود دسترسی داشته باشد و سرمایه گذاری کند. علاوه بر این، تحریمهای مذکور مانع از تبادل بین دانشگاهها شده و تاثیر مخربی بر وضعیت انسانهای عادی در ایران داشته است.
وی گفت به همه کشورها توصیه میکنم همه تحریمهای یکجانبه را متوقف کرده و وارد گفتمان شده و مانع از این شوند که اثرات منفی این تحریمها بر مردم معمولی وارد شود. از همه کشورهایی که تحریم ها را اعمال کردند از جمله آمریکا میخواهم بلافاصله تحریمها علیه مردم ایران را بردارند. این تحریمها از لحاظ حقوق بینالملل توجیه پذیر نیستند. غذا، دارو و باید معاف از تحریمها شوند. حتی اگر هدف خوبی از تحریم هم باشد، این کار غیرانسانی را توجیه نمیکند.
بسیاری از منتقدان میگویند تاکنون جمهوری اسلامی اجازه سفر به هیچکدام از گزارشگرهای سازمان ملل در حوزه حقوق بشر نداده است ولی در این مورد که فکر میکند به نفع خودش است سعی کرده که از سازمان ملل استفاده کند . همجنین برخی از منتقدین جمهوری اسلامی در نامه ای خطاب به وی گفتهاند جمهوری اسلامی و نمایندگان آن که با شما گفتگو میکنند، نمایندگان اکثریت مردم ایران نیستند زیرا جایگاه کنونی اینان برآمده از سازوکاری دموکراتیک نیست. ساختار غیردموکراتیک، فساد سیستماتیک و همچنین ناکارآمدی حکومت، موجب شده است که بیش و پیش از تحریمهای قهری یکجانبه ، این خود حکومت جمهوری اسلامی و نهادهای آن است که موجبات فشار اقتصادی بر مردم و نقض آشکار و فاحش حقوق بشر در ایران را به وجود آوردهاند.
اما مسیله مهم این است که در عین حال اینکه ایران صدو بیست میلیاردلار پول بلوکه شده دارد که قبلا تصور میشد نیمی از این مبلغ است این پرسش را مطرح میسازد که حکومت چگونه حاضر است مردم را در چنین مشکلاتی و در سختی قرار دهد ولی حاضر نشود با امضا توافق این پول را برای مردم هزینه کند و از این فشار انها را رهایی بخشد.