در پی سقوط هواپیمای اکراینی در آسمان ایران و انتشار اخبار متناقض در خصوص دلایل سقوط این هواپبما، در نهایت بخش هوا وفضای سپاه اعلام کرد این هواپیما توسط پدافند داخلی نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران سرنگون شده است. انتشار خبری که احساسات مردم را به شدت جریحهدار کرد و مردم با حضور در خیابانها اعتراض شدید خود را از این اقدام و همچنین تلاش حکومت برای پنهان نگه داشتن و کتمان حقیقت نشان دادند. مهمترین دلیل اعتراض مردم، علاوه بر اینکه تعدادی از مردم به واسطه شلیک خود ایران کشته شدهاند، این بود که مسئولین و مقامهای عالیرتبهی ایرانی و همچنین برخی از متخصصان و کارشناسان، با شدت و صراحت موضوع سقوط هواپیما به واسطهی حملهی پدافندی را تکذیب کرده و آن را غیرممکن خواهنده بودند. در حالی که هنوز یک ماه از خاتمه و و پایان اعتراض خیابانی قبلی در شهرهای ایران که به واسطهی اعتراض به بنزین رخ داد، نمیگذرد، که درگیریها و اعتراضها بار دیگر مردم را به خیابان کشیده و این بار اعتراضها را در دانشگاه متمرکز کرده و دانشجویان بیشترین معترضین این درگیریها هستند. این تظاهرات در بسیاری از شهرها و داشگاههای کشور از جمله اصفهان، شیراز ورشت برگزارشده است .
مردم در این اعتراضها با چاپ پلاکاردی از اظهارات خامنهای که هنگام سقوط هواپیمای مسافربری توسط امریکا در سال 1367، در یک سخنرانی در سال 1370 گفته بود غلط کردید که اشتباه کردید همان عبارت را خطاب به اقدام اخیر سپاه به کار بردهاند.
به گفتهی تحلیلگران شعارهای تندی که برای اولین بار با هدف قرار دادن مستقیم خامنهای خواستار کنارهگیری او از قدرت شدهاند، نشاندهندهی این است که این بار اعتراضهای خیابانی وارد مرحلهی جدید و متفاوتی شده است.
اعتراض صریح مقامهای حاکمیتی به دولت و حاکمیت برای این لاپوشانی، اقدام تعدادی از افراد برای قطع همکاری با دولت و جداساختن خود از بدنهی اصلی حاکمیتی در اعتراض به این اقدام غیرقابل گذشت سپاه پاسداران، همه به گفتهی تحلیلگران نشاندهندهی این است که این بار اعتراضات وارد مرحلهی جدیدو متفاوتی شده است.
در این اعتراضها دانشجویان به صراحت خواستار استعفای خامنهای از فرماندهی کل قوا و کنارهگیری او از ولایت فقیه شدند. موضوعی که زمینهی ساختارشکنی مهمی را در اعتراضها نسبت به حاکمیت ایجاد کرده و اعتراض ها را از اعتراض به دیکتاتوری و فقدان آزادی به کنار رفتن دیکتاتور تغییر داده است.
بنا به گفته ناظران، اقدام اخیر حاکمیت حتی موجب ریزش بخشهایی از بدنه حامی ولایت نیز شده است؛ کسانی که در روزهای اخیر به استناد و اتکای اظهارات رسمی مقامهای حاکمیتی در خصوص تکذیب سقوط هواپیما به واسطه حملهی پدافندی، با شدت و قاطعیت از اظهارات دولت دفاع کرده بودند و انتشار اخباری در خصوص حمله موشکی به هواپیمای مسافربری را نتیجهی شایعهپراکنی رسانهای استکباری عنوان کرده بودند.
تحلیلگران اعتقاد دارند که شرایط در حاکمیت جمهوری اسلامی به گونهای رقم خورده که با اقدامهای اعتراضی علاوه بر آنکه دایرهی خودیها برای حاکمیت تنگ تر میشود مدام بر تعداد غیرخودیهاو فتنهگران افزوده میشود، همزمان، تعداد بیشتری از مردم نیز با فاصله گرفتن از حاکمیت تبری میجویند و تلاش میکنند تا خود را دور از حاکمیت تعریف کنند.
بسیاری از حامیان ولایت هم باور خود را به نظام از دست دادهاند و به صراحت اعلام کردند که دیگر از این نظام که مستقیم رو در روی مردم میایستد و دروغ می گوید حمایت نخواهد کرد.
در پی رویدادهای اخیر دو تن از مجریان تلویزیون نیز با عذرخواهی از مردم به خاطر تکذیب سقوط هواپیما به واسطه شلیک سپاه پاسداران، از مردم به خاطر همکاری با تلویزیون پوزش خواتسند و کناره گیری کردند.
در همین حال، شورای شهر تهران نیز تصویب کرد برای زنده نگهداشتن همیشگی یاد این کشتهشدهها یادمانی برای انها ساخته شود.
در همین حال ایران اعلام کرده است خسارت مربوط به جانباختههای این حادثه و همچنین خسارت شرکت هوایی اکراینی را پرداخت خواهد کرد. برخی از تحلیلگران، تاکید دارند که باید به صراحت از دولت خواسته شود که خسارت این افراد نه از جیب دولت بلکه توسط منابع مالی سپاه پرداخته شود.گرچه برخی معتقدند بودجه سپاه نیز از بودجه عمومی تامین میشود و توسط هرکس که پرداخت شود در هر حال از بیتالمال و جیب مردم خواهد بود، اما به گفته این افراد با توجه به اینکه سپاه پیش از این بودجههای مربوط به خود را دریافت کرده و به ویژه اینکه در هفتهی گذشته با تصویب مجلس ۲۰۰ میلیون یورو از صندوق توسعهی ارزی به این سازمان و سپاه قدس اختصاص یافت، پرداخت خسارت باید توسط خود سپاه انجام شود و ر واقع دوبار از دولت بودجه دریافت نکند.
عذرخواهی مقامهای حکومتی به خاطر اتفاق رخ داده نه تنها مردم را آرام نکرده است بلکه این اقدام را نیز نوعی عوامفریبی و تلاش کاذب برای جلب اعتماد مجدد مردم تلقی کرده و نسبت به آن واکنش مثبتی نشان ندادهاند.
برخی تحلیلگران کوتاهی حسن روحانی درگفتگو با مردم را نیز مورد انتقاد قرار داده و خاطرنشان کردهاند که وی حتی برای دلجویی از مردم نیز حاضر نشده است چند دقیقهای رو در رو با مردم صحبت کند و به انتشار یک بیانیهی روتین اکتفا کرده است. این در حالی است که بنا به گفته برخی مطلعین دولت کانادا علاوه بر نکه به خانه تک تک مصدومیت حادثه در کانادا رفته و با آنها ابراز همدردی کرده است، حتی با خانوادههای این افراد در ایران نیز تماس برقرار کرده و ضمن دلجویی از آنها خواسته است تا در صورت تمایل برای سفر به کانادا برنامهریزی کنند. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند خسارتهای ناشی از این حادثه به زودی جبران نخواهد شد. بسیاری از اژانسهای گردشگری از لغو تورهای گردشگری به ایران خبر دادهاند و لغو بسیاری از پروازها به مقصد ایران ضررهای زیادی به مسافران و شرکتهای مسافربری وارد کرده و بدون اینکه جنگی رخ داده باشد، کشور وآسمان ایران را در شرایط نظامی و امنیتی قرار داده است.
