هشدار آژانس و گروسی: پیشرفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مشکل را حادتر می‌کند

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نسبت به پیشرفت فزاینده برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی هشدار داد و گفت با این روند، «مشکل نه‌تنها کوچک‌تر نمی‌شود، بلکه بزرگ‌تر خواهد شد».

گروسی، چهارشنبه هشتم اسفند، در مصاحبه با روزنامه وال‌‌استریت ‌ژورنال اعلام کرد تاکنون هیچ تماس مستقیمی با دولت دونالد ترامپ درباره پرونده هسته‌ای حکومت ایران نداشته، اما امیدوار است این روند به‌زودی تغییر کند. او از برخی اظهارات ترامپ در حمایت از دستیابی به توافقی با تهران استقبال کرد و افزود: «می‌دانم که ایرانی‌ها نیز خواهان نوعی توافق هستند.»

گروسی گفت‌وگوهای پشت‌پرده میان تهران و واشینگتن را رد کرد و گفت «برداشت جدی» او این است که «هیچ کانال پشت‌پرده‌ای» میان دو طرف فعال نیست.

مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ۲۸ بهمن اعلام کرد ترامپ تنها به شرطی مایل به مذاکره با جمهوری اسلامی است که تهران به‌طور کامل برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد.

یک مقام ارشد اروپایی هم ۲۷ بهمن از گفت‌وگوهای محرمانه میان تهران و واشینگتن خبر داد و اعلام کرد جمهوری اسلامی هرگونه توافقی را که شامل رفع تحریم‌ها باشد، خواهد پذیرفت.

مدیرکل آژانس بین‌المللی در ادامه مصاحبه خود با وال‌ استریت ‌ژورنال، به موضوع کد ۳.۱ تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی پرداخت و گفت: «نمی‌توان احتمال ساخت تاسیسات جدید در ایران را رد کرد.»

بر اساس این کد، جمهوری اسلامی موظف است ساخت هرگونه تاسیسات هسته‌ای جدید را به آژانس اعلام کند.
گروسی زمان دقیق انتشار گزارش جامع خود درباره پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی را اعلام نکرد و تنها گفت «انتظار می‌رود» این گزارش پیش از ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ منتشر شود.

در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه هشتم اسفند، گزارش داد که ذخایر اورانیوم حکومت ایران با خلوص نزدیک به سطح تسلیحاتی به «شدت» افزایش یافته است.

آژانس در گزارش خود می‌گوید که این افزایش در شرایطی صورت می‌گیرد که از آذر گذشته هیچ پیشرفتی در مذاکرات برای حل‌ مسائل مورد اختلاف با جمهوری اسلامی حاصل نشده است.

ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد خلوص شکافت‌پذیر، نزدیک به حدود ۹۰ درصدی است که می‌تواند برای ساخت بمب هسته‌ای استفاده شود.

قدرت‌های غربی بارها با ابراز نگرانی از شتاب گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، می‌گویند که افزایش ذخیره اورانیوم با خلوص ۶۰ درصدی هیچ توجیه مصرف غیرنظامی ندارد.

به گزارش خبرگزاری «رویترز»، در شرایطی که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، می‌گوید که قصد دارد بر حکومت ایران در ارتباط با برنامه هسته‌ای این کشور فشار بیاورد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرده است که فرصت برای دیپلماسی در جهت اعمال محدودیت‌های جدید بر فعالیت‌های جمهوری اسلامی رو به پایان است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخشی که به‌طور غیرمعمول در هر دو گزارش سه‌ ماهه خود درباره ایران گنجانده شده است، گفت: «افزایش قابل ‌توجه تولید و انباشت اورانیوم با غنای بالا توسط ایران، تنها کشور غیرهسته‌ای که چنین مواد هسته‌ای تولید می‌کند، مایه نگرانی جدی است.»

این گزارش‌های محرمانه که روز چهارشنبه به کشورهای عضو آژانس ارسال شد و رویترز آنها را تأیید می‌کند، نشان می‌دهند در شرایطی که ذخایر اورانیوم با خلوص ۶۰ درصدی دو برابر شده است، هیچ پیشرفت واقعی در حل مسائل طولانی‌ مدت باقی‌مانده، از جمله مشاهده غیرقابل توضیح آثار اورانیوم در سایت‌های اعلام‌ نشده در ایران، وجود ندارد.

یکی از دو گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید که ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی به شکل «هگزافلوراید اورانیوم» با ۹۲.۵ کیلوگرم افزایش در سه ماهه گذشته به ۲۷۴.۸ کیلوگرم رسیده است.

براساس معیارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این میزان اورانیوم در صورت غنی‌سازی بیشتر برای ساخت شش بمب اتمی کافی است، و می‌توان تسلیحات نظامی بیشتری با خلوص پایین‌تری تولید کرد.

به گفته یک دیپلمات ارشد، در شرایطی که حکومت ایران پیش از شتاب دادن به این فرایند، بین ۶ تا ۹ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی در ماه تولید می‌کرد، اکنون این میزان بین ۳۵ تا ۴۰ کیلوگرم است.

در صورت غنی سازی بیشتر، حدود ۴۲ کیلوگرم اورانیوم برای ساخت یک بمب اتمی لازم است.

مقامات تهران تاکنون توضیحی دربارهٔ کاربرد غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصدی، بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید بمب هسته‌ای، نداده‌اند و تنها می‌گویند جمهوری اسلامی به خاطر خروج آمریکا از برجام از تعهدات هسته‌ای خود عدول کرده است.

از طرفی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چندین سال است نتوانسته جمهوری اسلامی را متقاعد کند که توضیحی منطقی دربارهٔ آثار اورانیوم کشف شده در سایت‌های اعلام نشده خود بدهد.

مقام‌های جمهوری اسلامی همواره گفته‌اند به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیستند؛ با این حال آنها در ماه‌های اخیر از «احتمال تغییر دکترین هسته‌ای» سخن گفته‌اند.

جمهوری اسلامی همچنین در واکنش به تحریم‌های آمریکا چندین سال است که دسترسی آژانس به اطلاعات دوربین‌های مداربسته در تأسیسات هسته‌ای و ورود برخی کارشناسان این نهاد بین‌المللی به کشور را محدود کرده است.

در گزارش روز چهارشنبه آژانس به این نکته نیز اشاره شده و تصریح کرده که ایران همچنان در تصمیم سپتامبر ۲۰۲۳ خود برای ممنوعیت ورود برخی از با تجربه‌ترین بازرسان آژانس به کشور تجدید نظر نکرده است.

دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، تاکید کرده است که اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی به سلاح هسته‌ای دست یابد. به تازگی مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرد که حکومت ایران هرگز نمی‌تواند سلاح هسته‌ای در اختیار داشته باشد تا جهان را به گروگان بگیرد و از امکان حمله به اسرائیل برخوردار باشد.

مارکو روبیو در گفتگویی که متن آن روز پنجشنبه دوم اسفند در سایت وزارت امور خارجه ایالات متحده منتشر شد، با تاکید بر این موضوع که سیاست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، واضح و آشکار است، افزود که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ایران یک کشور هسته‌ای نخواهد بود.