با انتشار اطلاعیه اتحادیه اروپا در خصوص آغاز اجرایی شدن سازوکار مالی جایگزین برای تحریمهای ایالات متحده علیه ایران، واکنشها در ایران همچنان ادامه دارد. صادق لاریجانی رئیس قوه قضائیه با اشاره به تاخیر اتحادیه اروپا در معرفی سازوکار اجرایی مالی بین ایران و اروپا، گذاشتن شرط توسط طرفهای اروپایی برای پذیرش اجرای سازوکار مالی را تحقیرآمیز خوانده و تاکید کرده است ایران از تامین دارو و غذا ناتوان نیست که مجبور باشد برای تامین غذا و دارو ، به اجبار به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم ملحق شود. وی همچنین تاکید کرده است ایران ناتوان نیست که برای دارو غذا مجبور باشد بر سر برنامه موشکی خود مذاکره کند. این اظهارات در حالی عنوان میشود که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه با بیان این موضوع که اتحادیه اروپا شرطی برای اجرای سازوکار مالی بین ایران و اروپا تعیین نکرده است گفته است
وی همچنین با انتقاد ازتاخیر اروپا در معرفی این سازوکار، تاکید کرده است اروپایی ها برای اجرای سازوکار مالی شرطی تعیین نکرده اند بلکه توصیه کرده اند برای اینکه ایران بتواند از امکان تبادلات خارجی و بانکی بهرهمند شود، بهتر است قوانین لازم را برای لوایح کنوانسیون مقابله با پولشویی و تروریسم را تصویب و اجرا کندوی افزود اجرای این سازوکار مالی بیش از ایران برای اروپا اهمیت دارد تا آنها بتوانند به دنیا نشان دهند در رمینه برنامه ریزی مالی و اقتصادی دارای استقلال رای و عملکرد مستقل از امریکا هستند و میتوانند منافع خود را پیگیری کنند.
وی اقدام اروپارا اقدام سیاسی خوبی توصیف کرد و با اشاره به اینکه این قدام هنوز اجرایی نشده، اظهار داشت باید منتظر عملیاتی شدن این سازوکار ماند.
ظریف افزود این سازوکار با اقلام غیرتحریمی و ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا آغاز میشود،اما در عین حال تاکید کرد این اقدام محدود به این اقلام و اتحادیه اروپا خواهد شد. ظریف همچنین در دفاع از سازوکار مالی و بانکی اروپا تاکید کرد دولت موظف است از اقداماتی که منجر به کاهش هزینههای مردم میشود استقبال کند. وی افزود دولت نباید برای مردم هزینه ایجاد کند.
در عین حال، حمید بعیدی نژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن نیز انواع محصولات کشاورزی مانند سویا و ذرت، انواع محصولات غذایی، میوه و سبزیجات، سموم کشاورزی، کود و بذرهای گیاهی، غذای دام، شیرخشک و مواد اولیه، مواد اولیه دارویی، انواع داروهای عمومی و داروهای بیماریهای خاص، انواع تجهیزات پزشکی و بیمارستانی، جراحی، دستگاههای رادیوتراپی و پرتودرمانی، انواع واکسن های انسانی و دامی را از جمله مواردی دانست که در سازوکار مالی و تجاری اروپا، تامین آنها تضمین شده و در اختیار ایران قرار خواهد گفت.
برخی از تحلیلگران محدودیت اجرای سازوکار مالی و بانکی اروپا در خصوص اقلام و موارد غیرتحریمی را مهمترین نقص این سازوکار میدانند و تاکید دارند گرچه تحریمهای امریکا خلاف ادعاهایش در زمینه دارو، کشاورزی و غذا هم برای ایران محدودیت ایجاد کرده و ایران قادر به استفاده از این امکانات نیست، اما اینکه اروپا مشکلات تجاری و بانکی ایران در زمینه دارو، کشاورزی و غذا را مرتفع کند، بحران و مشکلات اقتصادی را در ایران تعدیل نخواهد کرد و مشکلات عمده اقتصادی که پیشینی میشود با آغاز سال جدید شدت خواهد یافت، به جای خود باقی خواهد بود.
با وجود تاکید کارشناسان بر این که سازوکار مالی بین ایران و اروپا، قادر به رفع و تعدیل بخش عمده مشکلات ناشی از تحریم ایران نیست، اما در دو روز نخست اجرای این سازوکار، بازار با وکنش مثبت نسبت به این اقدام اروپا، کاهش قابل توجهی را در ر زمینه ارزو طلا تجربه کرده است.
به نظر میرسد دولت با تشدید مداخله در بازار تلاش میکند تا با بازی با بازار، زمینه تعادل نسبی و روانی بازار را به منظور تامین حداقل ثبات در بازار ایجاد کند تا افزایش غیرقابل اجتناب آتی در رمینه ارز، طلا و کالا، در یک وضعیت ثباتیافته نسبی به اقتصاد تحمیل شود و اندکی از بار آن کاسته شود.
کارشناسان اقتصادی نیز تاثیر روانی اقدام اروپا بر اقتصاد و بازار ایران را بیش از تاثیر فیزیکی آن بر اقتصاد ارزیابی میکنند و تاکید دارند این اقدام، مردم و بازار را نسبت به رویکرد و جوهت مثبت دولت و چامعه بینالمللی خوشبین و امیدوار کرده است.
